Coğrafyacılarımız
AHMET HULİSİ ARDEL
Hayatı
Ahmet Hulusi Ardel 1902 yılında İstanbul’da doğdu. Çocukluk yıllarını Üsküdar’da geçirdi. İlköğretmen okulunu bitirdikten sonra, Yüksek Muallim Mektebi’ne girdi, 1927 yılında Edebiyat Fakültesi Coğrafya Şubesinden mezun oldu. Üniversite öğrenimi sırasında Ali Macit Arda, Hamit Sadi Selen ve İbrahim Hakkı Akyol gibi dönemin saygın Türk Coğrafyacılarından ve Belçikalı Theodore Lefebvre ve Fransalı Ernest Chaput gibi uluslararası üne sahip coğrafyacılardan ders görmüştür. Mezuniyetinin ardından öğreniminin devamı için Fransa’ya gönderilmiş ve Strasbourg Üniversitesi Coğrafya Bölümüne kayıt olunarak, burada H. Bauling gibi büyük bir hocanın yanında öğrenimini tamamlamış ve 1931 yılında lisans diploması almıştır 1932 yılında tarih ve coğrafya dalında ‘’yüksek etüd’’ diplomasına hak kazanmıştır. Aynı yıl yurda dönerek Yüksek Öğretmen Okulunda görevlendirilmiş ve kısa bir süre orta öğretimde hocalık yapmıştır. 1933 yılında Üniversite Reformu sırasında Edebiyat Fakültesi Coğrafya bölümüne doçent olarak atanmıştır. O tarihten itibaren Umumi Coğrafya Kürsüsünü yönetmeye başlayan Ardel, 1942 yılında profesörlüğe, 1958 yılında da Ordinarius Profesörlüğe yükseltilmiştir. 1973 yılında ise emekli olmuştur. Ahmet Ardel Fransızcaya ileri seviyede hakimdi ve Almancayı ise çalışmalarında yürütecek derecede biliyordu. Bu nedenledir ki Fransızca literatürden yararlanmakla kalmamış, Almanca kaynaklardan da faydalanmıştır. Bu sayede Alman ekolünü ve bu dildeki yayınları doğrudan izleme imkanı bulmuştur. Ahmet Hulusi Ardel 13 Ekim 1978 yılında vefat etmiştir
Mesleki hayatı ve çalışmaları
Umumi Coğrafya Dersleri adını verdiği koleksiyonun ilk cildini, 1940 da yayınlanan Klimatoloji meydana getirir. Eser, Türkiye’de klimatoloji konusunda yayınlanan ilk üniversite ders kitabıdır ve içerisinde Türkiye İklimi ilgili hususları da içermektedir. Ahmet Ardel’in kitaplarını 1968’de 1.baskısı, 1971’de de 2. baskısı yapılan 'Jeomorfolojinin Prensipleri'izlemiştir. Ardel’in öne çıkan iki özelliği bulunmaktadır. Bunlardan biri, hoca ve müellif olarak kendini daima yenilemesini bilmiş olması, sürekli bir gelişme göstermesi ve her yeni eserinin veya her yeni baskının öncekilerden daha iyi olmasıdır. İkinci özelliği de tekelci olmayışı yani bilgisini paylaşmasıdır.
Ahmet Ardel’in Türk Coğrafyasının sesini yurt dışında da duyurabilmeyi başarmış ilk bilim insanlarımızdan biri olmasıdır. Ardel, 1938 Amsterdam ve 1965 Varşova Uluslararası Coğrafya Kongrelerine, INQUA’nın 5. ve 6. Uluslararası toplantılarına ve Commision international pour I’exploration scientifique de la Mediterranee’nin 1966’daki çalışmalarına tebliğler vermek suretiyle katılmıştır. Ahmet Ardel sadece Umumi Coğrafya Kürsüsünü değil, İbrahim Hakkı Akyol’un vefatından sonra bir süre Fiziki Coğrafya Kürsüsü yönetmiş, her iki kürsü elemanlarının yetişmeleri için çaba harcamıştır.
CEMAL ARİF ALAGÖZ
Hayatı
Cemal Arif Alagöz 17 Mart 1902 yılında İstanbul Beşiktaş’ta doğmuştur. İlköğrenimi Beşiktaş’ta ki Afitab-ı Maarif ve Mekteb-i Ümit isimli özel Barbaros Numune Mektebi adındaki Devlet okullarında tamamlamıştır. İstanbul Öğretmen Okulunda 4 yıllık öğrenimini bitirip, 1921’de Öğretmenlik Diploması aldı. Aynı yıl Beşiktaş Cevri Okulu’nda göreve başladı. 1922’de yeterlilik sınavını geçip, Ortaköy Darüleytamı’na geçti. 1924-1927 yılları arasında Galatasaray Lisesinin birinci sınıfları için görev yaptı. İstanbul Üniversitesi Coğrafya Bölümünü 1927 bitirdi ve aynı yıl Gazi Eğitim Enstitüsü (Gazi Eğitim Fakültesi)’ne öğretmen olarak atandı. Daha sonra Paris Üniversitesi’ne gönderildi ve mesleki çalışmalarını orada sürdürdü. 1931 yılında tekrar yurda dönerek Gazi Eğitim Enstitüsü Coğrafya Öğretmenliğine atandı. Ardından İstanbul Üniversitesi Coğrafya Bölümüne naklen ataması yapıldı. 1936 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih – Coğrafya Fakültesi’ne doçent vekili olarak, aynı yıl içinde ise doçent kadrosuna atandı. 1944’te ise profesör oldu. Dil ve Tarih – Coğrafya Fakültesi’nin ve bu fakülte içindeki Coğrafya Bölümünün açılmasında ve gelişmesinde, genç ve dinamik bir doçent ve yeni bir profesör olarak, yerli ve yabancı profesör ve genç öğretim elemanları ile birlikte sürekli ve ciddi çalışmalar yapmıştır. Araştırmalarda özellikle kalker ve jips karstları araştırmasında çığır açmıştır. Yaylacılık ve köyler üzerine orijinal gözlemleri vardır. Cemal Arif Alagöz 1972 yılında emekliye ayrıldı ve 1991 yılında 89 yaşında vefat etti
Mesleki hayatı ve çalışmaları
EROL TÜMERTEKİN
Hayatı
Tümertekin 23 Temmuz 1926 tarihinde İstanbul’da doğdu. 1948 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Enstitüsü’nden mezun olduktan sonra, 1950 yılında aynı kurumda Beşeri ve İktisadi Coğrafya Kürsüsü’ne asistan olarak atandı. 1952’de “Dr.”, 1956’da “Doçent” ve 1964’de de “Prof.” unvanlarını aldı. Doktorasını tamamladıktan sonra Tümertekin, “Whitbeck” Bursu’nu kazanarak ABD.’de bulunan University Of Wisconsin’e gitti. Orada, şu anda “coğrafyanın babaları'” olarak anılan, coğrafi metodolojinin önde gelen adlarından Richard Hartshorne’nun, iklim çalışmalarıyla ünlü Glenn Trewartha’nın, ünlü fiziki coğrafyacıVernor Finch’in ve o sıralarda adı geçen üniversitede misafir öğretim üyesi olarak bulunan, Alman “çağdaş” coğrafyasının önderlerinden Carl Troll’ün öğrencisi olmuş ve kazandığı çağdaş coğrafi görüşleri ülkemize aktarmıştır. Tümertekin’in yaptığı çok yönlü ve “uygulamalı coğrafya” konulu çalışmalarıyla “geleneksel” türdeki çalışmaların dışında, “çağdaş” yöntembilimle ele alınan yeni konuların ülkemiz coğrafyasında yerleşmesinde önemli katkıları olmuştur. “Ağır Demir Sanayii ve Türkiye’deki Durumu'’’ konulu doktora tezi, coğrafyadaki “sistematik uygulamalı coğrafya'” çalışmalarına bir örnek olurken, “Sanayi Coğrafyası”nın da Türkiye’deki coğrafi inceleme alanları arasına girmesine yine o yol açmıştır
Mesleki hayatı ve çalışmaları
Prof. Tümertekin ülkemiz coğrafyasına çok sayıda ders kitabı kazandırmıştır. Yalnızca İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümünde değil, aynı Üniversite’nin İktisat ve Siyasal Bilgiler Fakültelerinde de dersler vermiştir. İstanbul’da bulunan diğer üniversitelerden olan İstanbul Teknik Üniversitesi ve Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nde de uzun süreli dersler vermiştir. Prof. Erol Tümertekin birçok uluslararası araştırmada da yer almıştır: UNESCO’nun Kurak ve Yarı Kurak Bölgeler çalışması; Pennsylvania Üniversitesi’nin Ortadoğu’da su konulu çalışması; ve Ford Foundation adına yapılan, Türkiye’de sosyal bilimlerin durumuyla ilgili bir çalışmanın sonucu, Türkçe ve İngilizce olarak da yayınlanmıştır. ABD’de Illinois’de yayınlanan Journal of Developing Areas adlı derginin Yayın Kurulu’nda 30 yıldan fazla görev yapmıştır. Uluslararası Coğrafya Birliği’nin (IGU) “Tatbiki Coğrafya”, “Tarımsal Tipoloji”, “Ekonomik Kalkınmanın Bölgesel Yönleri”, “Dünya Nüfus Haritası” gibi çeşitli komisyonlarında da görev almıştır. Ayrıca coğrafyaya yaptığı ve Fransız coğrafyasıyla olan yakın ilişkilerinden dolayı, 1821 yılında kurulan ve dünyanın en eski coğrafya derneği olan Fransız ‘’Société de Géographie’’ tarafından 1982 yılında onur üyeliğine seçilmiştir. Uzun yıllar İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde yönetim kurulu üyeliği, Coğrafya Enstitüsü Müdürlüğü ve bir süre Dekan yardımcılığı yapan Prof. Erol Tümertekin 11 yıl da Coğrafya Bölüm Başkanlığı yapmıştır.
SIRRI ERİNÇ
Hayatı
24 Ocak 1918'de Fuat Bey ve Maide Hanımın dördüncü çocuğu olarak dünyaya gelen Sırrı Erinç, ailesinin İzmit'ten İstanbul'a taşınması ile birlikte, İstanbul Erkek Lisesi'ne gitmeye başladı. Okulun eğitim dili olan Almancayı öğrenen Erinç, Fransızca ve Rusça dillerinde de okuduğunu anlayacak düzeye erişti. Sırrı Erinç, henüz lise öğrencisi olmasına rağmen yer bilimlerine olan merakından ötürü öğretmenleri vasıtasıyla İstanbul Üniversitesi'nde Türkiye Bölgesel Coğrafyasında isim yapacak olan Ordinaryüs Profesör Doktor Besim Darkot ve jeolojinin Türkiye'de ayrı bir disiplin olarak gelişmesi için ilk adımları atan Ordinaryüs Profesör Doktor Hamit Nafiz Pamir ile tanıştırıldı. O zaman coğrafya öğretmenleri yardımcı branş olarak tarih dersleri almak zorunda olmalarına rağmen, Erinç, dönemin Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel'in özel izniyle tarih dersleri yerine jeoloji dersleri almaya başladı. Türkiye'de ilk defa coğrafya ve jeolojiyi eş zamanlı okuyarak 1940'ta mezun oldu ve aynı yıl İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü 'nde asistanlığa başladı.
Mesleki hayatı ve çalışmaları
Türkiye’nin ilk göl batimetri (eşderinlik) haritalarını ve ilk termal göl çalışmalarını ortaya çıkarmıştır. Ege Rift Alanı’nın detaylı ilk tektonik sentezini 1955 yılında gene Sırrı Erinç yapmıştır.Erinç’in birçok yabancı dergilerde çalışmalarını yayınlaması onu uluslararası bilim camiasında tanırır kılmıştır. 1956 yılında IGU (Uluslararası Coğrafya Birliği) toplantısına Türk Coğrafya Kurumunu temsilen, 1961 yılında Polonya Kuaterner Araştırmaları Toplantısı’na tebliğ vererek, gene Kuaterner Araştırmaları Birliğinin 1973 Yeni Zelanda toplantılarına katılmıştır. Aynı zamanda Avrupa Konseyi Uluslararası İnceleme Komisyonuna da seçilmiştir.103 araştırma makalesi, 8 araştırma monografisi, 1 atlası, 5 üniversite ders kitabı, 16 orta öğretim ders kitabı, sayısız bildiri özeti ve abstract ulusal-uluslararası raporları ve ders notları ile örnek bir araştırmacı, eğitmen, eş ve aile babası olan Profesör Sırrı Erinç; 1995 yılında TÜBA (Türkiye Bilimler Akademisi) Şeref Üyesi seçilmiş, 1997 yılında INQUA (International Quaternary Association) Türkiye Kuvaternerine katkı ödülüne ve 1998 yılında ise TÜBİTAK Hizmet Ödülüne layık görülmüştür.
REŞAT İZBIRAK
Hayatı
Reşat İzbırak 1911 yılında Harput’ta doğdu. Çocukluğu ve gençliği Kayseri’de geçti. Kayseri Lisesi’ni bitirdikten sonra İstanbul Üniversitesi coğrafya bölümüne girdi. 1934 yılında mezun oldu. 1935 yılında ihtisas yapmak üzere Almanya Berlin Üniversitesi’ne gönderildi. Burada Ord. Prof. Dr. Norbert Krebs’in yanında doktorasına başladı. ‘’Geomorphologische Studien im Westlichen Bayerischen Walde’’ konulu tezini 1939 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, Coğrafya Bölümünde Ord. Prof. Dr. Herbert Louis ile tamamladı. 1939 yılında bölümünün ilk asistanı, 1944 yılında doçent ve 1953 yılında profesör oldu. Aynı yıl Dil Tarih Coğrafya Fakültesi’nin Fiziki Coğrafya ve Jeoloji Kürsüsü’ne başkan seçildi. Bu görevini 1981 yılındaki emekliliğine kadar sürdürdü. Prof. Dr. Reşat İzbırak 12 Kasım 1998 yılında vefat etmiştir.
Mesleki hayatı ve çalışmaları
Reşat izbırak’ın Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde, özellikle İç Anadolu ve Doğu Anadolu’da coğrafi geziler ve bilimsel araştırmalar yapmıştır. Fiziki Coğrafyanın hemen her dalına ait eserlerin ilkini gerçekleştirmeye çalışmıştır. İlk Sistematik ve Analitik Jeomorfolojiyi, Hidrografya ve Taşlar Bilgisi yazdığı eserlerden bazılarıdır. Araştırmaları içinde, derlenmesi ve hazırlanması uzun yıllar süren, batı dillerindeki coğrafya terimlerini tam olarak karşılayacak özellikte, binlerce kelimeyi içinde toplayan '‘Coğrafya Terimleri Sözlüğü” adlı kitabı önem taşır. İzbırak, 1943 yılında yayına başlayan ve 33 büyük ciltten oluşan “Türk Ansiklopedisi’’nin ilk kurulunda da görev almıştır.Yeni Erciyes Dergisi’nde yayınlanan ‘’Kayseri Büyükşehir Olma Yolunda mıdır?’’ adlı makalesi, daha ‘’Büyük Şehir’’ kavramının bile tam olarak bilinmediği bir dönemde ilerici ve faydalı bir çalışma olmuştur. İzbırak’ın mesleki kurum ve kuruluşlarda yer alan kitap ve makalelerinden başka çok çeşitli dergilerde yayınlanmış yazıları, ayrıca Harita Genel Müdürlüğü tarafından basılan haritaları da vardır.
Hayatı
Ahmet Hulusi Ardel 1902 yılında İstanbul’da doğdu. Çocukluk yıllarını Üsküdar’da geçirdi. İlköğretmen okulunu bitirdikten sonra, Yüksek Muallim Mektebi’ne girdi, 1927 yılında Edebiyat Fakültesi Coğrafya Şubesinden mezun oldu. Üniversite öğrenimi sırasında Ali Macit Arda, Hamit Sadi Selen ve İbrahim Hakkı Akyol gibi dönemin saygın Türk Coğrafyacılarından ve Belçikalı Theodore Lefebvre ve Fransalı Ernest Chaput gibi uluslararası üne sahip coğrafyacılardan ders görmüştür. Mezuniyetinin ardından öğreniminin devamı için Fransa’ya gönderilmiş ve Strasbourg Üniversitesi Coğrafya Bölümüne kayıt olunarak, burada H. Bauling gibi büyük bir hocanın yanında öğrenimini tamamlamış ve 1931 yılında lisans diploması almıştır 1932 yılında tarih ve coğrafya dalında ‘’yüksek etüd’’ diplomasına hak kazanmıştır. Aynı yıl yurda dönerek Yüksek Öğretmen Okulunda görevlendirilmiş ve kısa bir süre orta öğretimde hocalık yapmıştır. 1933 yılında Üniversite Reformu sırasında Edebiyat Fakültesi Coğrafya bölümüne doçent olarak atanmıştır. O tarihten itibaren Umumi Coğrafya Kürsüsünü yönetmeye başlayan Ardel, 1942 yılında profesörlüğe, 1958 yılında da Ordinarius Profesörlüğe yükseltilmiştir. 1973 yılında ise emekli olmuştur. Ahmet Ardel Fransızcaya ileri seviyede hakimdi ve Almancayı ise çalışmalarında yürütecek derecede biliyordu. Bu nedenledir ki Fransızca literatürden yararlanmakla kalmamış, Almanca kaynaklardan da faydalanmıştır. Bu sayede Alman ekolünü ve bu dildeki yayınları doğrudan izleme imkanı bulmuştur. Ahmet Hulusi Ardel 13 Ekim 1978 yılında vefat etmiştir
Mesleki hayatı ve çalışmaları
Umumi Coğrafya Dersleri adını verdiği koleksiyonun ilk cildini, 1940 da yayınlanan Klimatoloji meydana getirir. Eser, Türkiye’de klimatoloji konusunda yayınlanan ilk üniversite ders kitabıdır ve içerisinde Türkiye İklimi ilgili hususları da içermektedir. Ahmet Ardel’in kitaplarını 1968’de 1.baskısı, 1971’de de 2. baskısı yapılan 'Jeomorfolojinin Prensipleri'izlemiştir. Ardel’in öne çıkan iki özelliği bulunmaktadır. Bunlardan biri, hoca ve müellif olarak kendini daima yenilemesini bilmiş olması, sürekli bir gelişme göstermesi ve her yeni eserinin veya her yeni baskının öncekilerden daha iyi olmasıdır. İkinci özelliği de tekelci olmayışı yani bilgisini paylaşmasıdır.
Ahmet Ardel’in Türk Coğrafyasının sesini yurt dışında da duyurabilmeyi başarmış ilk bilim insanlarımızdan biri olmasıdır. Ardel, 1938 Amsterdam ve 1965 Varşova Uluslararası Coğrafya Kongrelerine, INQUA’nın 5. ve 6. Uluslararası toplantılarına ve Commision international pour I’exploration scientifique de la Mediterranee’nin 1966’daki çalışmalarına tebliğler vermek suretiyle katılmıştır. Ahmet Ardel sadece Umumi Coğrafya Kürsüsünü değil, İbrahim Hakkı Akyol’un vefatından sonra bir süre Fiziki Coğrafya Kürsüsü yönetmiş, her iki kürsü elemanlarının yetişmeleri için çaba harcamıştır.
CEMAL ARİF ALAGÖZ
Hayatı
Cemal Arif Alagöz 17 Mart 1902 yılında İstanbul Beşiktaş’ta doğmuştur. İlköğrenimi Beşiktaş’ta ki Afitab-ı Maarif ve Mekteb-i Ümit isimli özel Barbaros Numune Mektebi adındaki Devlet okullarında tamamlamıştır. İstanbul Öğretmen Okulunda 4 yıllık öğrenimini bitirip, 1921’de Öğretmenlik Diploması aldı. Aynı yıl Beşiktaş Cevri Okulu’nda göreve başladı. 1922’de yeterlilik sınavını geçip, Ortaköy Darüleytamı’na geçti. 1924-1927 yılları arasında Galatasaray Lisesinin birinci sınıfları için görev yaptı. İstanbul Üniversitesi Coğrafya Bölümünü 1927 bitirdi ve aynı yıl Gazi Eğitim Enstitüsü (Gazi Eğitim Fakültesi)’ne öğretmen olarak atandı. Daha sonra Paris Üniversitesi’ne gönderildi ve mesleki çalışmalarını orada sürdürdü. 1931 yılında tekrar yurda dönerek Gazi Eğitim Enstitüsü Coğrafya Öğretmenliğine atandı. Ardından İstanbul Üniversitesi Coğrafya Bölümüne naklen ataması yapıldı. 1936 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih – Coğrafya Fakültesi’ne doçent vekili olarak, aynı yıl içinde ise doçent kadrosuna atandı. 1944’te ise profesör oldu. Dil ve Tarih – Coğrafya Fakültesi’nin ve bu fakülte içindeki Coğrafya Bölümünün açılmasında ve gelişmesinde, genç ve dinamik bir doçent ve yeni bir profesör olarak, yerli ve yabancı profesör ve genç öğretim elemanları ile birlikte sürekli ve ciddi çalışmalar yapmıştır. Araştırmalarda özellikle kalker ve jips karstları araştırmasında çığır açmıştır. Yaylacılık ve köyler üzerine orijinal gözlemleri vardır. Cemal Arif Alagöz 1972 yılında emekliye ayrıldı ve 1991 yılında 89 yaşında vefat etti
Mesleki hayatı ve çalışmaları
Türk Coğrafya Kurumu’nun, Türkiye Jeoloji Kurumu’nun, Türkiye Jeomorfologlar Derneği’nin kurucuları ve fiilen çalışan üyeleri arasına katılmıştır. Erzurum Atatürk Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Enstitüsü’nün şeref üyesi seçilmiştir.
Kendisine Münih Coğrafya Kurumu muhabir üyeliği verilmiştir. Ayrıca, 1950 yılında UNESCO’nun Kanada’da düzenlediği McGill Üniversitesi Coğrafya seminerinde grup başkanlığı yapmış, Fransa’nın Akademi Ofisyer Lejyon d’önör Şovalyesi nişanlarıyla ödüllendirilmiştir.
Uluslararası Amsterdam Kongresi’ne (1938) Yaylacılık; Lizbon’da ki Uluslararası Coğrafya Kongresi’nde (1949) Sayfiye Yaylacılığı ve Yeni Delhi’deki Uluslararası Coğrafya Kongresi’ne Jips Karstı konulu bildiri ile katılmış; Washington Coğrafya Kongresi’ne (1952) katılıp Seksiyon Başkanı seçilip görev yapmıştır. Ayrıca Alagöz Paris Coğrafya Kurumu tarafında şeref üyeliğine seçilmiştir.
Türkiye Jeoloji Kurumu tarafından Türkiye Jeolojisine katkılarından dolayı Altın Çekiç Belgesi verilmiştir.
Ankara Üniversitesi Rektörlüğü tarafından 1972 yılında emekliliği üzerine Onur Belgesi, Ankara Rotary Kulübünce hizmetlerine karşılık 1981 yılında Onur Belgesi verilmiştir. Böylece Prof. Cemal Arif Alagöz, Türkiye Coğrafyasını bilimsel açıdan ulusal ve uluslararası arenada temsil etmiştir.
EROL TÜMERTEKİN
Hayatı
Tümertekin 23 Temmuz 1926 tarihinde İstanbul’da doğdu. 1948 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Enstitüsü’nden mezun olduktan sonra, 1950 yılında aynı kurumda Beşeri ve İktisadi Coğrafya Kürsüsü’ne asistan olarak atandı. 1952’de “Dr.”, 1956’da “Doçent” ve 1964’de de “Prof.” unvanlarını aldı. Doktorasını tamamladıktan sonra Tümertekin, “Whitbeck” Bursu’nu kazanarak ABD.’de bulunan University Of Wisconsin’e gitti. Orada, şu anda “coğrafyanın babaları'” olarak anılan, coğrafi metodolojinin önde gelen adlarından Richard Hartshorne’nun, iklim çalışmalarıyla ünlü Glenn Trewartha’nın, ünlü fiziki coğrafyacıVernor Finch’in ve o sıralarda adı geçen üniversitede misafir öğretim üyesi olarak bulunan, Alman “çağdaş” coğrafyasının önderlerinden Carl Troll’ün öğrencisi olmuş ve kazandığı çağdaş coğrafi görüşleri ülkemize aktarmıştır. Tümertekin’in yaptığı çok yönlü ve “uygulamalı coğrafya” konulu çalışmalarıyla “geleneksel” türdeki çalışmaların dışında, “çağdaş” yöntembilimle ele alınan yeni konuların ülkemiz coğrafyasında yerleşmesinde önemli katkıları olmuştur. “Ağır Demir Sanayii ve Türkiye’deki Durumu'’’ konulu doktora tezi, coğrafyadaki “sistematik uygulamalı coğrafya'” çalışmalarına bir örnek olurken, “Sanayi Coğrafyası”nın da Türkiye’deki coğrafi inceleme alanları arasına girmesine yine o yol açmıştır
Mesleki hayatı ve çalışmaları
Prof. Tümertekin ülkemiz coğrafyasına çok sayıda ders kitabı kazandırmıştır. Yalnızca İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümünde değil, aynı Üniversite’nin İktisat ve Siyasal Bilgiler Fakültelerinde de dersler vermiştir. İstanbul’da bulunan diğer üniversitelerden olan İstanbul Teknik Üniversitesi ve Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nde de uzun süreli dersler vermiştir. Prof. Erol Tümertekin birçok uluslararası araştırmada da yer almıştır: UNESCO’nun Kurak ve Yarı Kurak Bölgeler çalışması; Pennsylvania Üniversitesi’nin Ortadoğu’da su konulu çalışması; ve Ford Foundation adına yapılan, Türkiye’de sosyal bilimlerin durumuyla ilgili bir çalışmanın sonucu, Türkçe ve İngilizce olarak da yayınlanmıştır. ABD’de Illinois’de yayınlanan Journal of Developing Areas adlı derginin Yayın Kurulu’nda 30 yıldan fazla görev yapmıştır. Uluslararası Coğrafya Birliği’nin (IGU) “Tatbiki Coğrafya”, “Tarımsal Tipoloji”, “Ekonomik Kalkınmanın Bölgesel Yönleri”, “Dünya Nüfus Haritası” gibi çeşitli komisyonlarında da görev almıştır. Ayrıca coğrafyaya yaptığı ve Fransız coğrafyasıyla olan yakın ilişkilerinden dolayı, 1821 yılında kurulan ve dünyanın en eski coğrafya derneği olan Fransız ‘’Société de Géographie’’ tarafından 1982 yılında onur üyeliğine seçilmiştir. Uzun yıllar İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde yönetim kurulu üyeliği, Coğrafya Enstitüsü Müdürlüğü ve bir süre Dekan yardımcılığı yapan Prof. Erol Tümertekin 11 yıl da Coğrafya Bölüm Başkanlığı yapmıştır.
SIRRI ERİNÇ
Hayatı
24 Ocak 1918'de Fuat Bey ve Maide Hanımın dördüncü çocuğu olarak dünyaya gelen Sırrı Erinç, ailesinin İzmit'ten İstanbul'a taşınması ile birlikte, İstanbul Erkek Lisesi'ne gitmeye başladı. Okulun eğitim dili olan Almancayı öğrenen Erinç, Fransızca ve Rusça dillerinde de okuduğunu anlayacak düzeye erişti. Sırrı Erinç, henüz lise öğrencisi olmasına rağmen yer bilimlerine olan merakından ötürü öğretmenleri vasıtasıyla İstanbul Üniversitesi'nde Türkiye Bölgesel Coğrafyasında isim yapacak olan Ordinaryüs Profesör Doktor Besim Darkot ve jeolojinin Türkiye'de ayrı bir disiplin olarak gelişmesi için ilk adımları atan Ordinaryüs Profesör Doktor Hamit Nafiz Pamir ile tanıştırıldı. O zaman coğrafya öğretmenleri yardımcı branş olarak tarih dersleri almak zorunda olmalarına rağmen, Erinç, dönemin Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel'in özel izniyle tarih dersleri yerine jeoloji dersleri almaya başladı. Türkiye'de ilk defa coğrafya ve jeolojiyi eş zamanlı okuyarak 1940'ta mezun oldu ve aynı yıl İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü 'nde asistanlığa başladı.
Mesleki hayatı ve çalışmaları
Türkiye’nin ilk göl batimetri (eşderinlik) haritalarını ve ilk termal göl çalışmalarını ortaya çıkarmıştır. Ege Rift Alanı’nın detaylı ilk tektonik sentezini 1955 yılında gene Sırrı Erinç yapmıştır.Erinç’in birçok yabancı dergilerde çalışmalarını yayınlaması onu uluslararası bilim camiasında tanırır kılmıştır. 1956 yılında IGU (Uluslararası Coğrafya Birliği) toplantısına Türk Coğrafya Kurumunu temsilen, 1961 yılında Polonya Kuaterner Araştırmaları Toplantısı’na tebliğ vererek, gene Kuaterner Araştırmaları Birliğinin 1973 Yeni Zelanda toplantılarına katılmıştır. Aynı zamanda Avrupa Konseyi Uluslararası İnceleme Komisyonuna da seçilmiştir.103 araştırma makalesi, 8 araştırma monografisi, 1 atlası, 5 üniversite ders kitabı, 16 orta öğretim ders kitabı, sayısız bildiri özeti ve abstract ulusal-uluslararası raporları ve ders notları ile örnek bir araştırmacı, eğitmen, eş ve aile babası olan Profesör Sırrı Erinç; 1995 yılında TÜBA (Türkiye Bilimler Akademisi) Şeref Üyesi seçilmiş, 1997 yılında INQUA (International Quaternary Association) Türkiye Kuvaternerine katkı ödülüne ve 1998 yılında ise TÜBİTAK Hizmet Ödülüne layık görülmüştür.
REŞAT İZBIRAK
Hayatı
Reşat İzbırak 1911 yılında Harput’ta doğdu. Çocukluğu ve gençliği Kayseri’de geçti. Kayseri Lisesi’ni bitirdikten sonra İstanbul Üniversitesi coğrafya bölümüne girdi. 1934 yılında mezun oldu. 1935 yılında ihtisas yapmak üzere Almanya Berlin Üniversitesi’ne gönderildi. Burada Ord. Prof. Dr. Norbert Krebs’in yanında doktorasına başladı. ‘’Geomorphologische Studien im Westlichen Bayerischen Walde’’ konulu tezini 1939 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, Coğrafya Bölümünde Ord. Prof. Dr. Herbert Louis ile tamamladı. 1939 yılında bölümünün ilk asistanı, 1944 yılında doçent ve 1953 yılında profesör oldu. Aynı yıl Dil Tarih Coğrafya Fakültesi’nin Fiziki Coğrafya ve Jeoloji Kürsüsü’ne başkan seçildi. Bu görevini 1981 yılındaki emekliliğine kadar sürdürdü. Prof. Dr. Reşat İzbırak 12 Kasım 1998 yılında vefat etmiştir.
Mesleki hayatı ve çalışmaları
Reşat izbırak’ın Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde, özellikle İç Anadolu ve Doğu Anadolu’da coğrafi geziler ve bilimsel araştırmalar yapmıştır. Fiziki Coğrafyanın hemen her dalına ait eserlerin ilkini gerçekleştirmeye çalışmıştır. İlk Sistematik ve Analitik Jeomorfolojiyi, Hidrografya ve Taşlar Bilgisi yazdığı eserlerden bazılarıdır. Araştırmaları içinde, derlenmesi ve hazırlanması uzun yıllar süren, batı dillerindeki coğrafya terimlerini tam olarak karşılayacak özellikte, binlerce kelimeyi içinde toplayan '‘Coğrafya Terimleri Sözlüğü” adlı kitabı önem taşır. İzbırak, 1943 yılında yayına başlayan ve 33 büyük ciltten oluşan “Türk Ansiklopedisi’’nin ilk kurulunda da görev almıştır.Yeni Erciyes Dergisi’nde yayınlanan ‘’Kayseri Büyükşehir Olma Yolunda mıdır?’’ adlı makalesi, daha ‘’Büyük Şehir’’ kavramının bile tam olarak bilinmediği bir dönemde ilerici ve faydalı bir çalışma olmuştur. İzbırak’ın mesleki kurum ve kuruluşlarda yer alan kitap ve makalelerinden başka çok çeşitli dergilerde yayınlanmış yazıları, ayrıca Harita Genel Müdürlüğü tarafından basılan haritaları da vardır.
Yorumlar
Yorum Gönder